Het onderzoek naar het fatale ongeluk met een groep fietsers in Oudkarspel duurt mogelijk nog maanden. Dit meldt de politie aan mediapartner NH Nieuws. Ondertussen heerst bij Langedijkers, zeker sinds het overlijden van de 20-jarige Jesse, een gevoel van onbegrip: waarom is de doorrijder na zijn arrestatie weer op vrije voeten gesteld? De politie en een advocaat willen uitleg geven.

Eerst kort de feiten op een rij: op 12 december wordt aan de Voorburggracht een groep fietsers aangereden door een bestelbus. De bestuurder rijdt door, de gewonden achterlatend. In het busje zit een 28-jarige man uit Noord-Scharwoude: zijn naam zingt kort na het ongeluk al door het hele dorp. Meerdere mensen hebben gezien hoe hij na een middagje Formule 1 kijken in het café mogelijk beschonken zijn bus instapt.

Na het ongeluk op de 30 kilometerweg wordt de man thuis gearresteerd en zijn auto in beslag genomen. Maar op het moment van het ongeval zit er iemand naast hem. Het gaat om een man (20). Volgens meerdere bronnen is hij de neef van de verdachte. Hij is inmiddels gehoord door de politie en niet aangemerkt als verdachte: wel is hij een mogelijk belangrijke getuige in het onderzoek. De bestuurder daarentegen is wel verdachte. "Als gevolg van het verkeersongeluk waar hij bij betrokken is, is er iemand overleden: hem wordt dan ook dood door schuld verweten. Ook heeft hij de plek van het ongeval verlaten en mogelijk gereden onder invloed", aldus politiewoordvoerder Erwin Sintenie.

Toch wordt de 28-jarige, in overleg met de officier van justitie, maandagavond alweer op vrije voeten gesteld. Sintenie van de politie en strafrechtadvocaat Elwin Boskma leggen uit waarom: om iemand langer vast te kunnen houden, zijn er drie factoren van belang. Als eerste: de mate van roekeloosheid. Als aantoonbaar is dat een verdachte opzettelijk iemand het van het leven heeft beroofd, is dit grond om hem moord of doodslag te verwijten, aldus politiewoordvoerder Sintenie. "Als dat het geval was, hadden we hem zeker vastgehouden, maar daarvoor is op dit moment geen verdenking: er is geen aanleiding om te denken dat hij opzettelijk is ingereden op de fietsers."

Om de kwalificatie 'opzet' later alsnog toe te passen, is bewijs nodig, stelt strafrechtadvocaat Elwin Boskma, bekend met dit soort zaken. "En dit zal moeten komen uit voornamelijk technisch onderzoek: zat de bestuurder op zijn telefoon? Wat was de snelheid van de bus? Had de auto mankementen? Reden de fietsers wel met licht? Reden ze op het fietspad?" Ook of de verdachte (28) daadwerkelijk onder invloed was, moet officieel nog blijken uit bloedonderzoek.

"Ook moet bijvoorbeeld worden aangetoond dat het overlijden van het slachtoffer (de 20-jarige Jesse Smit overleed dit weekend, red.) daadwerkelijk enkel het gevolg is van het ongeluk. Het zijn allemaal omstandigheden die worden meegenomen in een uiteindelijke tenlastelegging van justitie."

Dan de factor vluchtgevaar: nadat het directe onderzoek naar de verdachte is afgerond (denk dan aan het afnemen van vingerafdrukken, bloed voor de alcoholtest of een eerste verhoor) wordt overlegd met de officier van justitie: of de verdachte het verdere onderzoek in vrijheid kan afwachten ligt aan het 'zwaarwegend opsporingsbelang'.

Advocaat Boskma: "Als de verdachte een vaste woon- of verblijfplaats heeft, dan is vluchtgevaar niet voor de hand liggend. Stel dat de politie in het vervolg nog vragen heeft aan de verdachte, kunnen ze hem uitnodigen voor een verklaring of verhoor."

Tot slot speelt de kans op herhaling een rol: zou de man uit Noord-Scharwoude snel nog een keer betrokken zijn bij zo'n ongeluk of een ander strafbaar feit plegen? Die kans wordt klein geacht. "Zijn rijbewijs is ingevorderd. Hij mag momenteel geen motorvoertuig besturen", aldus Sintenie van de politie. Boskma: "Ook is de kans in algemene zin natuurlijk heel klein dat je weer op zo'n weg in zo'n situatie komt."

Nu een slachtoffer een week na het ongeval aan zijn verwondingen is overleden: is het mogelijk dat de verdachte opnieuw wordt aangehouden? Sintenie: "Nee, op dit moment niet. De strafbare feiten waar we hem van verdenken, blijven hetzelfde. Alleen als er uit onderzoek nieuwe strafbare feiten naar boven komen, kan hij opnieuw worden verhoord."

Het onderzoek naar het ongeluk aan de Voorburggracht kan nog wel maanden duren: als dit is afgerond, wordt het dossier overgedragen aan het Openbaar Ministerie (OM). De officier kijkt dan of er over wordt gegaan tot vervolging van de verdachte en of deze zich bij de rechter moet verantwoorden.

Over een mogelijke straf willen beiden niet speculeren. "Iedere zaak en iedere verdachte is uniek: per geval wordt gekeken naar de omstandigheden waaronder iets is gebeurd, alsmede de persoonlijke omstandigheden van de verdachten", stelt Boskma.

De impact van het ongeluk op de Voorburggracht is in de dorpen binnen Langedijk groot. "Ik denk dat justitie het onderste uit de kan zal proberen te halen wat betreft dit onderzoek: om te kijken of er wellicht meer te bewijzen is dan wat hem nu wordt verweten", aldus Boskma. De meest simpele reden dat de verdachte het onderzoek in vrijheid mag afwachten is, zo stelt de advocaat: "Iemand is onschuldig tot het tegendeel bewezen is. Dat is heel hard voor de slachtoffers en nabestaanden, maar het is zoals het hoort te zijn."